پایان نامه بررسی عملکرد رله پیلوت در شبکه فوق توزیع
پایان نامه بررسی عملکرد رله پیلوت در ش
تحقیق GPS and GIS (سیستم اطلاعات جغرافیا) چکیده: نقشه برداری در ایرانایرانیان باستان نقش برجستهای در پایه گذاری علم نقشه برداری داشته اند. اکتشافات دریایی که از زمان گذشته انجام گرفته است موید این مطلب است . در ایران باستان میتوانستند عرض جغرافیایی را تعیین کنند ولی تعیین طول جغرافیایی با دشواری بسیار همراه بوده است .آنها برای مسافرتهای خود نیاز به نقشه داشتند و نقشه هایی نیز بدون توجه به فواصل رسم می شده است .تعیین موقعیت در روی زمین و فراهم آوردن هر گونه نقشه در جهان باستان نیز نیاز به در دست داشتن ابزارها و بهره وری ا ز قواعدی داشته است .مصریان روشهایی برای اندازه گیری ارتفاع بین دو نقطه و تعیین فاصله افقی آندو داشتهاند طناب، ترازو گونیا از ابزارهای نخستین نقشه برداری بودهاند و کم کم تراز و خط کش و پرگار به آن افزوده گشت. دانشمندان ایرانی به کمک استرلاب عرض جغرافیایی و با استفاده از ساعت آبی طول جغرافیایی را در هر نقطه از مرز اندازه گیری میکردند. ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ ایرانی در زمینههای گوناگون اندازه گیری نجومی ،و فواصل بین شهرها ،مطالعات بسیار ارزندهای انجام داده است نقشه برداران قدیم برای تعیین امتداد، فاصله و زاویه وسایلی ساخته بودند که نخستین آنها ریسمان بود و همچنین برای تعیین تراز افقی تراز هایی ساخته بودند و این تراز در طول تاریخ فرمهای گوناگونی به خود گرفته است. کهنترین آن تراز آبی بوده است که نوع تکامل یافته تر آن همان شیلنگ تراز است که بناهای امروزی از آن استفاده میکنند. ... مدیریت اطلاعاتبرای پروژه های کوچک GIS، امکان ذخیره سازی و مدیریت اطلاعات جغرافیایی در قالب فایلها و اطلاعات ساده وجود دارد. ولیکن هنگامیکه حجم اطلاعات زیاد باشد و همچنین تعداد کاربران سیستم از یک تعداد محدود فراتر میرود، بهترین روش برای مدیریت اطلاعات، استفاده از سیستم مدیریت پایگاه داده (Database Management System) می باشد. DBMS به منظور ذخیره سازی، سازماندهی و مدیریت اطلاعات جغرافیایی در GIS مورد استفاده قرار می گیرد. پرسش و پاسخ و تجزیه و تحلیل اطلاعاتتکنولوژیهای مرتبط با GISسیستمهای تولید نقشه رقومی (CAD)سیستمهای CAD عموماً به منظور تولید و سازماندهی اطلاعات مکانی در قالب نقشه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. این سیستمها نوعاً از نظر مدیریت پایگاههای اطلاعات جغرافیایی گسترده و حجیم همچنین انجام پردازشها و تجزیه وتحلیل بر روی اطلاعات، ضعیف بوده و درخصوص مدیریت اطلاعاتی توصیفی دارای محدودیتهای می باشند. |
![]() |
دسته بندی | برق ،الکترونیک و مخابرات |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 1911 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 118 |
در تاسیسات الکتریکی مانند شبکه انتقال انرژی ٍ مولد ها و ترانسفورماتورها و اسباب و ادوات دیگر برقی در اثر نقصان عایق بندی و یا ضعف استقامت الکتریکی ٍ دینامیکی و مکانیکی در مقابل فشارهای ضربه ای پیش بینی نشده و همچنین در اثر ازدیاد بیش از حد مجاز درجه حرارت ٍ خطاهایی پدید می آید که اغلب موجب قطع انرژی الکتریکی می گردد.
این خطاها ممکن است بصورت اتصال کوتاه ٍ اتصال زمین ٍ پارگی و قطع شدگی هادی ها و خورده شدن و شکستن عایق ها و غیره ظاهر شود.
شبکه برق باید طوری طرح ریزی شود که از یک پایداری و ثبات قابل قبول و تا حد امکان مطمئنی برخوردار باشد.امروزه قطع شدن برق برای مدت کوتاهی باعث مختل شدن زندگی فردی و قطع شدن برق کارخانه های صنعتی و مصرف کننده های بزرگ ٍ موسسه های علمی و پژوهشی به مدت نسبتاٌٌٌ طولانی موجب زیانهای جبران ناپذیر می شود لذا قطع شدن و یا قطع کردن دستگاهها و تجهیزات الکتریکی معیوب از شبکه لازم است ولی کافی نیست.
باید تدابیری بکار برده شود که برق مصرف کننده ای که در اثر بوجود آمدن عیب فنی از شبکه قطع شده است در کوتاه ترین مدت ممکنه مجدداٌ تامین گردد.
وظیفه رله این است که در موقع پیش آمدن خطا در محلی از شبکه برق ٍ متوجه خطا شود ٍ آنرا دریابد و شدت آنرا بسنجد و دستگاههای خبری را آماده کند و یا در صورت لزوم خود راساٌ اقدام کند و سبب قطع مدار الکتریکی شود.
در این نوشته سعی شده است رله های حفاظتی پیلوتی ٍ اساس کار آنها و همچنین طریقه ارسال اطلاعات در این رله ها مورد بررسی قرار گیرد.در شش فصل اول از آوردن عکس و مطلب در مورد رله های واقعی پرهیز شده است در فصل هشتم رله های مربوط به حفاظت پیلوتی پستهای اختصاصی مترومورد بررسی قرار گرفته است.
فهرست مطالب
مقدمه 5
فصل اول : فلسفه رلهگذاری حفاظتی 6
1-1) رلهگذاری حفاظتی چیست؟ 7
2-1) وظیفه رلهگذاری حفاظتی 9
3-1) اصول رلهگذاری حفاظتی 9
4-1) حفاظت در مقابل دیگر حالتهای غیرعادی 13
فصل دوم : انواع رله 14
1-2) انواع رله برحسب مورد استعمال 15
2-2) انواع رله بر مبنای کمیت اندازهگیری شده 17
فصل سوم : حفاظت تفاضلی21
1-3) انواع سیستمهای حفاظت تفاضلی 22
2-3) عوامل موثر در طراحی 25
3-3) تجهیزات کمکی 29
1-3-3) رلههای چککننده یا راهاندازی 29
2-3-3) تجهیزات نظارت پیلوت 30
4-3) روشهای انتقال اطلاعات درحفاظت 32
5-3) منحنی مشخصه ایدهآل طرحهای حفاظت تفاضلی توسط سیم پیلوت 33
فصل چهارم : رلههای پیلوتی سیمی 34
مقدمه 34
1-4) مزیت پیلوت 34
2-4) پیلوتهای قطعکننده و سدکننده 35
3-4) رلهگذاری پیلوتی سیمی با جریان مستقیم 36
4-4) رلهگذاری پیلوتی سیمی با جریان متناوب 37
5-4) برتری دستگاههای پیلوتی سیمی از نوع جریان متناوب بر جریان مستقیم 41
6-4) محدودیتهای دستگاههای پیلوتی سیمی با جریان متناوب 41
7-4) مراقبت از مدارهای پیلوتی سیمی 41
8-4) قطع از راه دور با سیمهای پیلوت 42
9-4) مشخصات موردنیاز برای سیم پیلوت 42
10-4) سیمهای پیلوت و حفاظت آنها در مقابل اضافه ولتاژ 42
فصل پنجم : رله های پیلوتی با جریان کاریر و میکرو موج 44
مقدمه 45
1-5) پیلوت با جریان کاریر 45
2-5) پیلوت میکروموج 46
3-5) رلهگذاری مقایسه فاز 46
4-5) رلهگذاری مقایسه سو 50
فصل ششم : حفاظت خط با رلههای پیلوتی 53
مقدمه 54
1-6) رلهگذاری با پیلوت سیمی 54
2-6) رلهگذاری با پیلوت جریا، کاریر 54
3-6) میکروموج 56
1-3-6) کانال میکروموج 61
2-3-6) قطع از راه دور 61
فصل هفتم : رلههای حفاظتی در پستهای فشارقوی 63
مقدمه 64
1-7) ضرورت اتصال به زمین – نوتر 64
2-7) ضرورت برقراری حفاظت 65
3-7) انواع سیستمهای اورکارنتی 65
4-7) رلههای ولتاژی 69
5-7) حفاظت فیدرکوپلاژ 20 کیلوولت 69
6-7) حفاظت فیدرترانس 20 کیلوولت 69
7-7) حفاظت REF 69
8-7) رله دیفرانسیل 70
1-8-7) چند نکته در مورد رله دیفرانسیل 70
2-8-7) رله دیفرانسیل با بالانس ولتاژی 72
9-7) حفاظت جریانی برای ترانسفورماتور 75
10-7) حفاظت باسبار 75
11-7) حفاظت خط 77
12-7) رله دوباره وصلکن 80
13-7) Synchron-check 82
14-7) سیستم inter lock , inter trip 82
فصل هشتم: حفاظت پیلوتی پستهای اختصاصی متروی تهران 85
مقدمه 86
1-8) مشخصات رله حفاظتی سیم پیلوت MBCI 89
2-8) حفاظت دیفرانسیل فیدر 90
3-8) رله ناظر MRTP 93
4-8) رله نشاندهنده جریان آنی ترانسفورماتور MCTH 95
5-8) رله جریان زیاد لحظهای و استارت MCR 7 9
6-8) رله تشخیص بیثباتی و قطع داخلی MVTW 9 9
7-8) ترانسفورماتور جداکننده 103
8-8) ولتاژ و جریان پیلوت 103
9-8) ستینگهای خطا برای فیدرهای معمولی 104
10-8) عملکرد مینیمم برای خطاهای زمین با بار سرتاسری 105
11-8) ترتیبات سوئیچ گیرهای نوع شبکهای 106
12-8) ولتاژ تحریک شده ماکزیمم مسیر بسته پیلوت 107
13-8) اطلاعات فنی رله MBCI 108
منابع 109
انجام محاسبات پخش بار با نرم افزار NEPLAN
انجام محاسبات پخش بار با نرم افزار NEPLAN |
![]() |
دسته بندی | برق ،الکترونیک و مخابرات |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 1522 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 49 |
NEPLAN بصورت یک نرم افزار بسیار کاربر پسند طراحی شده است و ورود اطلاعات در قسمت های برق، گاز و شبکه های آب به راحتی می تواند انجام گیرد. تمام گزینه های موجود در منوها و ماژول های محاسباتی در فصلهای آینده بطور کامل توضیح داده خواهد شد.
این فصل برای یادگیری سریع و آسان قابلیتهای عمومی neplan در نظر گرفته شده است و به عنوان اولین گام در یادگیری نرم افزار تلقی می شود. برای به دست آوردن جزئیات راجع به مدل المانها و داده های ورودی برای انجام محاسبات باید به فصول مربوطه که در ادامه آمده است رجوع نمود.
فهرست مطالب
چکیده1
فصل اول. 2
1-1 معرفی واسط کاربر. 2
2-1 المانهای پایه در NEPLAN.. 4
2-2-1 المانها (Elements)5
3-2-1 مدل سازی المانهای اکتیو. 6
4-2-1 ابزارهای حفاظتی و ترانسفورماتورهای ولتاژ و جریان. 6
5-2-1 ایستگاه((Station. 6
6-2-1 کلید ها7
3-1 مناطق (Zones) و نواحی (Areas)7
4-1 شبکه های جزئی(Partial Network)8
5-1 مراحل مختلف کار با Neplan. 8
1-5-2 وارد کردن یک شبکه نمونه کوچک... 10
3-2-5-1 ایجاد ارتباط بین المانها با یکدیگر و با گره ها12
4-2-5-1 اتصال گره ها با یکدیگر به کمک خطوط. 13
5-2-5-1 آزمایش شبکه ایجاد شده15
فصل دوم17
1-2 انتخاب نوع محاسبه. 17
2-2-2 برگه ی Refrences. 25
1- Default References. 26
2- Nodes. 26
3- Voltage Assign To. 26
3-2-2 برگه Area/Zone Control27
1-4-2 پارامترهای محاسباتی. 31
2-5 نمایش نتایج حاصل از محاسبات بصورت جدول. 32
1-6-2 ابزار انتخاب نوع نمایش گرافیکی. 39
مراجع:41
پایان نامه هوشمند سازی اسباب بازی متحرک با هدف حرکت درهزار تو
پایان نامه هوشمند سازی اسباب بازی متحرک با هدف حرکت درهزار تو |
![]() |
دسته بندی | کامپیوتر و IT |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 5573 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 98 |
در عصر حاضر دانش رباتیک در تمام شئون زندگی انسان جایگاه ویژه ای یافته است و در کاربرد های مختلف و متنوع از جمله در صنعت، پزشکی، جنگ افزارهای نظامی، عملیات امدادرسانی، مسیریابی و ... به کار می رود. ه دف از این پروژه استفاده از دانش رباتیک جهت پیاده سازی و اجرای طرح رباتی با قابلیت حرکت و مسیر یابی در ماز و یا اصطلاحا هزارتو با استفاده از یک اسباب بازی ابداعی (که مخصوص حرکت در هزارتو ساخته شده است) به عنو ان چهارچوب مکانیکی میباشد.
بدین منظور اسباب بازی ذکر شده به مجموعه ای از حسگرها و سوئیچ ها و همچنین بخشی به عنوان واحد پردازش و کنترل (ریزپردازنده) تجهیز شده است. به علاوه این ربات طوری طراحی شده است که با تعویض بخش حسگرهای آن طبق? میانی) عملکردی کاملا متفاوت داشته باشد و به عنوان مثال به ربات نوریاب تبدیل شود.
. IR واژه های کلیدی: ربات موش هوشمند، حسگر مادون قرمز
فهرست مطالب
چکیده1
فصل اول-مقدمه. 2
1-1 کلیات و معرفی پروژه2
هدف پروژه و بخشهای نسخه حاضر2-1. 3
[ فصل دوم- تاریخچ? رباتهای موش هوشمند و ماز [ 1. 4
انواع ماز و حرکت در آنها:10
مازهای حیرت آور 10 و مازهای آشوبنا ک 11. 12
3-3مراحل مسیر یابی و نقش ربات موش هوشمند. 12
فصل چهارم- قابلیتهای ربات موش هوشمند و پیاده سازی آنها13
. روشهای تعیین موقعیت نسبی1-1-4. 14
تکنیک راهبری اینرسی:16
. روشهای تعیین موقعیت مطلق2-1-4. 16
تکنیک تشخیص علائم (مصنوعی یا طبیعی). 17
تشخیص موانع2-3. 18
حسگرهای متکی به لیزر: در این بخش، محصولات.. 20
4-4 طراحی مسیر 28 حرکت در ماز. 21
خودمختاری 29. 22
فصل پنجم- طرح کلی ربات.. 22
[ 1-5-واحد کنترل و پردازش [ 5. 22
5-1-1-ساختار پردازنده ربات.. 24
Reset -2-1-5 کنترل وقفه ها و. 25
زمان پاسخ به وقفه-3-1-5. 26
و تنظیمات آن Clock سیستم -4-1-5. 28
Counter/Timer اسیلاتور-5-1-5. 29
مدیریت توان و مدهای خواب 32-6-1-5. 30
کاهش مصرف توان -7-1-5. 33
عملگرها 3-5. 35
نرم افزار کنترلی ربات 4-5. 36
علائم 362-2-6 .39
3-6 منابع تغذیه. 39
4-6 ساختار 37 مکانیکی ربات.. 39
فصل هفتم – نرم افزار. 44
نرم افزار ربات -1-7. 44
تعریف مسئله -:1 -1-7. 45
مشخص کردن نیازمندیهای خاص - 2-1-7. 45
امکانات ربات موجود: - 3-1-7. 45
تحقیق و طراحی: - 4-1-7. 46
1ریزپردازنده - - 5- 1- 7. 49
زبان برنامه نویسی - 5-2- 1- 7. 50
محیط برنامه نویسی - 5-3- 1- 7. 50
بخش کنترل - 5- 1- 7-7. 61
ساختار برنامه - 5-8-1- 7. 61
تعیین فرکانس کاری:62
الگوریتم حرکتی ربات - 7-1-7. 79
فصل هشتم- نتیجه گیری و گام های آینده91
تأثیر لیزر CO2 بر روی استحکام و خصوصیات راحتی کالای پنبه/پلی استر سفیدگری شده
تأثیر لیزر CO2 بر روی استحکام و خصوصیات راحتی کالای پنبهپلی استر سفیدگری شده |
![]() |
دسته بندی | نساجی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 770 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 33 |
در این پژوهش، اثر پرتوافکنی لیزر CO2 روی استحکام تاری و خصوصیات راحتی پارچه پنبه/پلی استر سفیدگری شده بررسی شده است. نمونه های پارچه پنبه/پلی استر سفیدگری شده قبل از رنگرزی تحت پرتودهی لیزر CO2 با سه قدرت مختلف قرار گرفته و با رنگزای راکتیو گرم رنگرزی شده اند. پرتودهی لیزر خاصیت آبدوستی نمونه ها را بهبود داده است. قابلیت نفوذپذیری هوا نمونه های پنبه ای سفید شده کاهش یافته است. جهت زیردست پارچه ها خصوصیت خمش نمونه ها قبل و بعد از پرتودهی لیزر مورد بررسی قرار گرفته است و مشاهده شده است که در نمونه های سفید سختی خمش کاهش و در نمونه های خام افزایش یافته است
فهرست مطالب
أچکیده1
مقدمه. 2
1.1.تعریف مسئله. 4
2.1.فایده پژوهش... 5
3.1.اهداف پژوهش... 5
4.1.سوالات پژوهش... 5
5.1.تعاریف عملیاتی اجزاء مسئله. 5
6.1.متغیرهای اساسی پژوهش... 5
7.1.محدودیت های پژوهش... 6
فصل دوم. 7
مبانی نظری پژوهش... 7
1.2. کلیاتی راجع به لیزر8
1.1.2.نحوه ایجاد پرتو لیزر8
شکل 2-1- نور لیزر[9]8
2.1.2. تفاوت پرتو لیزر با نور معمولی.. 8
3.1.2.نمونه هایی از لیزرهای متداول. 9
4.1.2.لیزر حالت جامد. 9
5.1.2.لیزر گازی.. 9
شکل 2-2- لیزر گازی[9]10
6.1.2.لیزر مایع. 10
7.1.2.لیزر نیم رسانا10
8.1.2.لیزر شیمیایی.. 11
شکل 2-3- لیزر شیمیایی[9]11
9.1.2.لیزر کیلیتی.. 12
2.2.پیشینه پژوهش... 12
جدول 2-1-نیروپارگی و ازدیادطول تاحدپارگی پلی استر پرتودهی شده[1]12
جدول 2-2- خصوصیات خمش پلی استر پرتودهی شده[1]13
جدول 2-3- نتایج آزمون قطره عمودی پلی استر پرتودهی شده[1]14
شکل 2-4- اثر زبری سطح روی قابلیت خیس شدن[1]14
جدول 2-4- قابلیت نفوذپذیری پلی استر پرتودهی شده[1]15
فصل سوم. 16
مواد و روش پژوهش... 16
1.3.مواد. 17
شکل 3-1- ساختار شیمیایی رنگزای راکتیو Blue 198[10]17
2.3.نحوه انجام آزمایش... 17
1.2.3.عملیات لیزر17
شکل 3-2- ماشین برش و پرتودهی لیزر CO217
جدول 3-1- مشخصات فنی ماشین برش و پرتودهی لیزر CO218
2.2.3.عملیات رنگرزی.. 18
شکل 3-3- گراف رنگرزی.. 18
3.2.3.خصوصیات راحتی.. 19
4.2.3. قابلیت خمش... 19
5.2.3. استحکام کششی.. 20
فصل چهارم. 21
یافته های پژوهش... 21
1.4. عملیات آماده سازی با پرتودهی لیزر22
شکل 4-1- آزمون حکاکی لیزر بر روی پارچه ها22
2.4. سختی خمش... 22
جدول 4- 1 –سختی خمش نمونه های پنبه/پلی استر سفید (یک رو و دو رو)22
3.4. آزمون جذب قطره23
جدول 4-2- زاویه تماس قطره با پارچه پنبه/پلی استر سفید قبل و بعد از پرتودهی لیزر (درجه)23
4.4. قابلیت نفوذپذیری هوا23
جدول 4-3- قابلیت نفوذپذیری پارچه پنبه/پلی استر سفید قبل و بعد از پرتودهی (100Pa )24
5.4. استحکام کششی.. 24
جدول 4-4- استحکام کششی پارچه پنبه/پلی استر سفید قبل و بعد از پرتودهی 24
فصل پنجم. 25
نتیجه گیری.. 25
منابع و مآخذ. 27
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل 2-1- نور لیزر. 8
شکل 2-2- لیزر گازی.. 10
شکل 2-3- لیزر شیمیایی.. 11
شکل 2-4- اثر زبری سطح روی قابلیت خیس شدن.. 14
شکل 3-1- ساختار شیمیایی رنگزای راکتیو Blue 198. 17
شکل 3-2- ماشین برش و پرتودهی لیزر CO217
شکل 3-3- گراف رنگرزی 18
مقاله حسابداری و بودجه تلفیقی
مقاله حسابداری و بودجه تلفیقی |
![]() |
دسته بندی | حسابداری |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 20 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 36 |
مقاله حسابداری و بودجه تلفیقی
فهرست:
مقدمه
متغیرهای کلان اقتصادی و اجتماعی
الگوی سه انحرافی
حسابرسی ملی
مراحل «حسابرسی بودجه» فعلی در ایران
گزارشگری مالی و تلفیقی و حسابداری مدیریت
سیستم حسابداری مالی و کنترل بودجه
الگوهای نظارتی در حسابرسی بودجه و حسابرسی مالی
عملیاتی سازی بودجه های تلفیقی سال 85
موانع پیش رو در عملیاتی سازی بودجه
بودجه استانی؛ تحول در نظام اقتصادی دولت
....................................................................................
مقدمه:
حسابرسی از جمله رشتههایی از دانش بشری است که قدمتی طولانی دارد ولی همپای تحولات بعضی دیگر از رشتههای دانش بشری متحول نشده است حسابرسی از مقولاتی است که در حوزه کنترل و نظارت قرار میگیرد و اگر چه تا حدودی نقش پیشگیرانه دارد ولی بیشتر از موضوعات کنترل پس از اجراست. جنبههای کاربردی حسابرسی بیشتر از جنبههای تئوریک آن در طول زمان مطرح بوده است و پیشرفتهای آن نیز بیشتر در قالب «آزمون و خطا» صورت گرفته است. تحولات دانش بشری، و به خصوص در دهههای اخیر، بر جنبههای کاربردی حسابرسی اثر گذاشته و انجام حسابرسی را نسبت به گذشته تا حدودی دگرگون کرده است. با این حال در هیچ دانشگاهی در کشورمان رشته حسابرسی به عنوان رشتهای از علوم در دورههای تکمیلی تدریس نمیشود.
از دیدگاه فلسفی حسابرسی فرآیندی است برای رسیدن از «تردید» به «یقین».از لحاظ تاریخی حسابرسی را میتوان به دورههایی از تحول به شرح زیر تقسیمبندی نمود:مرحلهای که حسابرسی به عنوان فرآیند نظارت برانجام و رسیدگی به مخارج مورد نظر بوده است. مرحلهای که حسابرسی به منظور اعتبار بخشیدن بر ارقام صورت های مالی مطمح نظر بوده است. مرحلهای که حسابرسی به عنوان یک فرآیند نسبتا کامل رسیدگی مالی و در عین حال بخشی از فرآیند نظارت و ارزیابی عملکرد مدیران مورد توجه بوده است. مرحلهای که فرآیند حسابرسی را در جهت ارزیابی بازدهی امکانات، مورد استفاده قرار دادهاند.حسابرسی در مرحله اول قدمتی دیرینه دارد. وظیفه حسابرسی برای اعتبار بخشیدن به ارقام صورتهای مالی از سابقه طولانی برخوردار نیست و قدمت آن به اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم برمیگردد. قدمت حسابرسی به عنوان یک فرآیند نسبتا کامل رسیدگیهای مالی و در عین حال بخشی از فرآیند نظارت و ارزیابی عملکرد مدیران از دهه 1930 تحت عنوان «حسابرسی مدیریت» مورد توجه بوده است و از دهه 1970 با عنوان «حسابرسی جامع» در بسیاری از کشورها و به تدریج پذیرش عام یافته است.
...
الگوی سه انحرافی
الگوی سه انحرافی که از دهههای پیشین در دنیا مرسوم بوده است در ایران بسیار کم سابقه اجرای آن به کارهای محدود دانشگاهی در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران و به گزارشهای «سازمان مدیریت و برنامهریزی» برمیگردد به عنوان نمونهای از استفاده از این الگو، مقایسة ارقام برنامه با عملکرد به شرح مندرج در مستندات برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران منتشر شده از سوی «سازمان برنامه و بودجه وقت» در مرداد 1378 اشاره میکنم. در تحقیقاتی که در سالهای 78 و 79 در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران زیر نظر اینجانب انجام باشد الگوی سه انحرافی مذکور در مقایسه ارقام «برنامه» و «بودجه» و «عملکرد» مورد استفاده قرار گرفت. با این حال، سازمان برنامة بودجة سابق نیز تصویری از این مقایسه را در مستندات برنامه دوم آورده است که نمونهای از آن به شرح زیر آمده است.(شکل 3)
نتایج حاصله از یک گزارش تحقیقی در دانشگاه که در این مورد انجام شد ثابت نمود که برای سالهای مورد تحقیق:
(1)بین ارقام برنامه و ارقام بودجه تفاوت معنیداری وجود دارد.
(2)بین ارقام و برنامه و ارقام عملکرد تفاوت معنی داری وجود دارد.
(3)بین ارقام و بودجه و ارقام عملکرد تفاوت معنیداری وجود دارد.
و تجدید نظر در الگوی نظارت، بودجهبندی، برنامه ریزی در کشورمان قویا توصیه شد. این الگو سالهاست که در کشورهای دیگر مورد استفاده قرار گرفته است؛ ولی فقط در چند سال گذشته است که در ایران به آن توجه شده است؛ از این رو لذا تا استقرار کامل آن زمان درازی در پیش رو داریم. علاوه بر آن هنوز هیچ دستگاهی این جداول را مورد رسیدگی و تأیید قرار نداده است؛ به همین سبب با توجه به این که اصل «ضرورت تدوین و تصویب برنامههای پنجساله کشور» مورد قبول قرار گرفته است، ضرورت دارد که «قانون تفریغ برنامههای پنجساله اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران» در دستور کار مسئولان محترم کشور قرار میگیرد.»
لازم به ذکر است که آن چه که امروزه دیوان محاسبات کشور تحت عنوان «گزارش بودجه سالانه کل کشور» تهیه میکند، تا حدودی همان است که در قانون تفریغ بودجة سالهای پس از انقلاب مصوب 1365 آمده است،در این قانون بر اساس پارادایم (الگوی) یک انحرافی نظارت است؛ از این رو دیوان محاسبات کشور هنوز موظف به استفاده از الگوی سه انحرافی نشده است.
پس اولین پیشنهاد نگارنده به دومین همایش نظارت و بازرسی در کشور این است که وقت آن رسیده است که از الگوی سه انحرافی نظارت در بررسی عملکرد دولت استفاده شود؛ از این رو تهیه لایحه و یا طرح «تفریغ» برنامههای پنج ساله اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد میشود و در عین حال باید توجه داشت که الگوی سه اتحرافی داده است. نگارنده در جای دیگر (نخستین همایش نظارت و بازرسی در کشور) این الگوها را مطرح کرده است که راه کارهای استفاده از این مبانی تئوریک نیز تقدیم خواهد شد. نگارنده بر این باور است که الگوهای نظارت در جمهوری اسلامی ایران باید به سرعت به طرف استفاده از الگوهای روز نظارت حرکت کند و اگر بتوانیم ظرف چهار سال آینده که پایان برنامةسوم توسعه است به این مهم غلبه کنیم تازه در اول راه «حسابرسی ملی» قرار گرفتهایم.