مقاله اسکیزوفرنی چیست؟

بخشهایی از متن:

اسکیزوفرنی؛ سرطان اعصاب 

اینجا بیمارستان حضرت رسول طبقه هفتم، بخش روانپزشکی است. راهرویی تاریک و ساختمانی قدیمی که تیرگی اتاق‌هایش تو را به تاریکِ دنیای بیمارانی که دنیایشان لذت‌بخش نیست سوق می‌دهد. دنیای بیماران اسکیزوفرنی. پا که به دنیایشان بگذاری یا محو می‌شوی و یا غریبه‌ای که قصد تهدید آن‌ها را داری. آرام از کنار اتاق‌های بیماران می‌گذرم. در یکی از اتاق‌ها پسر جوانی پشت به پنجره نشسته است و مستقیم نگاه می‌کند به جایی که عمق‌اش هیچ ارتباطی به عمق نگاه او ندارد. زنی میانسال کنارش ایستاده و موهای پسر را نوازش می‌کند و چیزی زیر لب زمزمه می‌کند شبیه لالایی. متوجه ورودم می‌شود و آغاز گفتگو...

می‌گوید: «پسرم تنها 28 سال دارد. فرزند سوم و آخر خانواده است و دانشجوی انصرافی فیزیک. واز همان روزها که بیماریش عود کرد، درسش را رها کرد. همیشه خوب درس می‌خواند و با نمرات عالی وارد دانشگاه علوم پایه تهران شد. دوستانش می‌گفتند حسین نابغه است. مسئله‌ای نیست که نتواند حل کند اما گاه رفتارهایش موجب آزار خواهر و برادر بزرگترش می‌شد. نسبت به آن‌ها سوءظن شدید داشت و حتی گاهی نسبت به من و پدرش. با شدید شدن بیماریش دوران آرامش زندگی ما هم به سر آمد. هر روز ارتباطاتش کمتر می‌شد و از دیگران فاصله می‌گرفت، اول دانشگاه را رها کرد و روابطش را با دوستانش قطع کرد و دیگر طوری شد که از خانه هم خارج نمی‌شد و دائم تصور می‌کرد که دیگران قصد دارند او را از بین ببرند و از مغزش سوءاستفاده کنند و در این میان ما هم به دنبال درمان او از روانشناس به روانپزشک و از این دکتر به آن دکتر می‌رفتیم و 6 سال بیماری او مرا تبدیل به زنی 60 ساله کرده‌ است و بستری شدن‌های مکررش در بیمارستان فرصت زندگی را حتی از ما هم گرفته است و تنها امید به اینکه روزی درمان شود ما را وادار می‌کند که استقامت داشته باشیم».

...

علائم بروز اسکیزوفرنی

دکتر احمد زمانی روان‌پزشک در رابطه با این بیماری‌ می‌گوید: «یکی از علائم اولیه اسکیزوفرنی کناره‌گیری هیجانی و عدم توجه به دنیای خارج است، به طوری که فرد از محیط فاصله گرفته، با حاد شدن بیماری روابطش دچار مشکل می‌شود. و کناره‌گیری و انزوای اجتماعی شروع می‌شود. همانطور که می‌دانید انزوای اجتماعی در افراد با اسیکزوفرنی مزمن دیده می‌شود. بطوری که برخی محققان پی برده‌اند که اسکیزوفرن‌ها حتی کمتر از افراد بهنجار به سایر مردم نگاه می‌کند ضمن اینکه از نگاه کردن به کسانی که به‌طور مستقیم به آن‌ها خیره شده‌اند اجتناب می‌کنند. این افراد به ندرت با دیگران وارد صحبت می‌شوند. اسکیزوفرنی یک اختلال بسیار نادری است که تأثیر زیادی بر روی جریان‌های شناختی و رفتار دارد. به‌طوریکه این افراد دچار هذیان، مشکلاتی در همخوانی افکار و توهم دارند اما همه آن‌ها همزمان ظهور پیدا نمی‌کند. شاید مهم‌ترین مشکل بیماران اسکیزوفرنی استفاده خاص از گفتار آن‌هاست. چون گفتار مختلف بیماران اسکیزوفرنی نیز همراه با تغییرات سریع‌ِ موضوع سخن که احتمالاً نشانه مراحل فکری آشفته آن‌هاست صورت می‌گیرد. و البته هذیان یکی از ویژگی‌های مهم اسکیزوفرنی است. باورهایی که اساس واقعی ندارند و در این افراد به خوبی مشهود است. به طور کلی اسکیزوفرنی، به عنوان یک اختلال فکری محسوب می‌شود و آن‌طوریکه ما دریافته‌ایم اسکیزوفرنی ناهنجاری‌هایی در درک، خلق، رفتار حرکتی و روابط اجتماعی را در بر می‌گیرد.

...

نحوه عمل مغز در برخورد با بیماری

زیست شناسان با بهره‌گیری از تازه‌ترین پیشرفتهای علمی به نکات مهمی در باره نحوه عمل مغز در شکل دادن به آنچه تلقی دائمی افراد از خویش که با عنوان "خود" یا "نفس" نامیده می‌شود، دست یافته‌اند.

این یافته‌های تازه می‌توانند تاثیرات گسترده‌ای در تصحیح دیدگاههای معرفتی و روانشناسانه متعارف داشته باشند.

به گفته "تد هیترتون" روانشناس در دانشگاه "دارتموث" واضح‌ترین چیز برای هرکس خود اوست. شما به بدن خود نظر می‌کنید و آن را بدن خودتان به شمار می‌آورید. وقتی دستتان را برای برداشتن چیزی به حرکت در می‌آورید، می‌دانید که دست خودتان است. وقتی صبح از خواب بیدار می‌شوید نیاز ندارید که از خودتان درباره اینکه چه کسی هستید پرس‌وجو کنید.

"خود" ظاهرا واضح و آشکار است اما در عین حال معماآمیز و رازگونه نیز هست. هیترتون سالها از مطالعه مستقیم این موضوع خودداری ورزیده بود هرچند که حوزه تحقیق او مسائلی نظیر "کنترل بر خویش" و "حس احترام به خویش" بود.

او می‌گوید: علائق من درباره موضوع "خود" یا "نفس" بودند اما درباره این مساله فلسفی که نفس یا خود چیست نبود. من از گمانه‌زنی در این‌باره که معنای این امر چیست خودداری ورزیدم.

اما اوضاع عوض شده است. امروزه هیترتون همراه شمار رو به افزایشی از دیگر دانشمندان مستقیم به تحقیق درباره خود نفس مشغول شده‌اند و در نظر دارند این نکته را مشخص کنند که مفهوم خود یا نفس چگونه از دل فعالیتهای مغز ظهور می‌کند.

این دانشمندان در چند سال گذشته موفق به مشخص کردن برخی فعالیتها در مغز شده‌اند که احتمالا در شکل دادن به جنبه‌هایی از خودآگاهی نقش دارند.